401.1-5B: Er wordt een gebiedsplan ‘herstel bodemdaling watersysteem Dongeradielen’ aan de raad voorgelegd, voorbereid in samenwerking met de provincie.

In het watersysteem Dongeradielen is sprake van schade aan het watersysteem als gevolg van  gaswinning door de NAM. Om te komen tot schadeherstel vindt in een meerjarenaanpak een gebiedsproces Dongeradielen plaats onder leiding van een gebiedscommissie om te komen tot een aanpak in het bodemdalingsgebied.

Inhoud (voortgang)

Inhoud (toelichting)

De provincie heeft enkele jaren geleden een gebiedscommissie Dongeradielen ingesteld in afstemming met gemeente en waterschap. Wetterskip Fryslân en de gemeente nemen samen met vertegenwoordigers uit van landbouw- en natuurorganisaties hieraan deel. Deze commissie is gericht op het herstel van het watersysteem Dongeradielen als gevolg van bodemdalingsschade door gaswinning door de NAM.  

De Commissie Bodemdaling Aardgaswinning Fryslân (CBAF) is betrokken bij de schadevaststelling en regelt de bekostiging van het schadeherstel met de NAM. De uitvoeringsperiode komt in beeld nadat Gedeputeerde Staten een gebiedsplan definitief hebben vastgesteld. 

Binnen dit gebiedsproces zal worden ingezet op realisatie van meer waterberging. Daarbij is ook een pilot met het gedeeltelijk afgraven van brede gemeentelijke bermen in het bodemdalingsgebied concreet in beeld.

Gemeentelijke bodemdalingsschade als gevolg van gaswinning in beeld brengen

Afzonderlijk actiepunt voor de gemeente is in de komende maanden het in kaart laten brengen van de bodemdalingsschade aan gemeentelijke eigendommen in overleg met CBAF.  Dit gaat om gemeentelijke bodemdalingsschade in het gehele winningsgebied van de NAM, inclusief de wingebieden in de voormalige gemeente Ferwerderadiel en Kollumerland. Vanzelfsprekend maakt het gebied 'Dongeradielen' hier onderdeel vanuit. Ook de kosten voor het in beeld brengen van die schade komt via CBAF voor rekening van NAM.

Planning (Voortgang)

Planning (toelichting)

In 2025 wordt er verder gewerkt aan het maken van gebiedsplan Dongeradielen onder leiding van de Gebiedscommissie. Later dit jaar is in dit verband een participatietraject voorzien.

De komende tijd wil de gebiedscommissie  koers zetten om in de tweede helft van 2025 een pilot voor het gedeeltelijk afgraven van brede bermen formeel instemming te vragen aan de Commissie Bodemdaling Aardgaswinning Fryslân voor de benodigde schadefinanciering door de NAM.  Dit pilotproject voor watercompensatie kan vervolgens in 2026 worden uitgevoerd. 

In 2026 zal er volgens planning een ontwerp van het gebiedsplan Dongeradielen ontstaan.
Naast het Wetterskipsbestuur zal tegen die tijd ook de gemeenteraad hier via het college over worden meegenomen. Het college van Gedeputeerde Staten zal vervolgens over de vaststelling besluiten. 

Een uitvoeringsperiode zal daarna starten.

Financiën (voortgang)

Financiën (toelichting)

De gemaakte kosten voor de ambtelijke capaciteitsinzet namens de gemeente voor dit gebiedsproces worden via de provincie periodiek gedeclareerd bij de onafhankelijke Commissie Bodemdaling Aardgaswinning Fryslân (CBAF) en daarna betaald door de NAM.

De financiering van een pilot voor het afgraven van een aantal brede bermen wordt volgens planning eind dit jaar beschikbaar gesteld via CBAF door NAM. Vervolgens kan die pilot als deelproject van het gebiedsproces Dongeradielen in 2026 worden uitgevoerd.

Gemeentelijke bodemdalingsschade 

Schadetoekenning door CBAF met vervolgens uitbetaling van NAM aan de gemeente linkt aan de uitvoering van gemeentelijke werken in met name Programma 6. In volgende financiële rapportages zal meer zicht ontstaan op de financiële bedragen welke hiermee gemoeid zijn.